Kinezyterapia leczenie ruchem część 1

1. Co to jest kinezyterapia?

2. Ćwiczenia - wykonywanie wyłącznie z pomocą terapeuty

3. Ćwiczenia instruowane – prowadzone przez terapeutę

4. Jak wykonać prawidłowo ćwiczenia?

5. Zakres ruchomości dla poszczególnych stawów

6. Systematyka wykonywanych poszczególnych ćwiczeń

- Charakter ćwiczeń biernych

- Systematyka ćwiczeń biernych

Co to jest kinezyterapia?

1. Kinezyterapia – gimnastyka ruchowa, mająca na celu przywrócenie zakresu ruchowego w stawach, a także siły mięśniowej potrzebnej do wykonywania czynności życia codziennego. Zabiegi wykonuje terapeuta albo instruuje pacjenta w zależności od tego co danej osobie dolega i jakie są zalecenia. Wykorzystywane są do tego rodzaju przyrządy w zależności od rodzaju i charakteru ćwiczeń.

Charakter ćwiczeń zastosowany poniżej jest podany w tej kolejności, a nie innej ponieważ ma na celu ukazanie drogi jaką pacjent musi przejść aby wykonywać samodzielnie ćwiczenia dla przywrócenia zdolności aparatu ruchowego.

2. Ćwiczenia wykonywanie wyłącznie z pomocą terapeuty (pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykonać ruchu):

- ćwiczenia bierne – wykonywane przez terapeutę,

- ćwiczenia bierne rozciągające (redresyjne) – wykonuje terapeuta przy dawkowanej sile przeciwdziałającej ograniczeniu ruchomości,

- ćwiczenia czynno-bierne – terapeuta wykonuje bierne zgięcie, a pacjent wykonuje czynny wyprost,

- ćwiczenia wspomagane – kończyna znajduje się w odciążeniu u terapeuty, natomiast pacjent samodzielnie wykonuje zakres ruchowy, wykonywane w pozycji leżącej bądź siedzącej.

3. Ćwiczenia instruowane – prowadzone przez terapeutę (pacjent jest zdolny świadomie wyprowadzić dany ruch)

- ćwiczenia izometryczne – instruowane przez terapeutę dla danego mięśnia mając na celu zwiększenie siły, osoba świadomie napina na parę sekund po czym rozluźnia,

- ćwiczenia czynne z oporem – samodzielne wykonywanie np. zgięcia, a przy wyproście terapeuta dawkuje opór,

- ćwiczenia samo-wspomagane – samodzielne wykonywanie przez pacjenta ćwiczeń na chorej kończynie z użyciem zdrowej kończyny, np. zawieszona skakanka, ugul,

- ćwiczenia czynne w odciążeniu – odciążenie ćwiczonego odcinka ciała dla danego ruchu z wykorzystaniem bloczków zawieszających, pacjent samodzielnie wykonuje daną czynność,

- ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem – jak powyżej do tego dochodzi ciężar mający na celu zwiększenie siły mięśniowej,

- ćwiczenia czynne wolne – terapeuta instruuje pacjenta do wykonania ćwiczenia dla danego ruchu lub grup ruchowych,

- ćwiczenia czynne z oporem – samodzielnie wykonuje ćwiczeń mając na celu pokonywaniu siły zewnętrznej przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi.

- ćwiczenia synergistyczne – wykorzystujące zjawisko promieniowania ruchowego, chodzi o wpływ współdziałania mięśni na inne partie ciała.

Dzieli się je na:

A) kontralateralne – jedna kończyna w opatrunku gipsowym gdzie chory wówczas ćwiczy zdrową kończynę, dochodzi do napięcia izometrycznego w unieruchomionej kończynie warunek ćw. z oporem.

B) ipsilateralne – kiedy opatrunek nie obejmuje całej kończyny, to ćwiczy się część wolną od opatrunku z wykorzystaniem oporu maksymalnego.

4. Jak wykonać prawidłowo ćwiczenia?

Najważniejsze to ocenić:

I Historia przebiegu chorób,

II Obecny stan zdrowia

III Subiektywna ocena

IV Obiektywna ocena

V Rodzaj terapii

VI Pośrednie cele

VII Główny cel

Konsultacja z lekarzami, pielęgniarkami, a także innymi fizjoterapeutami aby osiągnąć odpowiednie rezultaty terapeutyczne.

Dostosować rodzaj ćwiczeń do możliwości pacjenta zastosowując metody obiektywne, także bardzo pomocna ocena wg skali Lovetta:

Skala Lovetta

Jest to 6- stopniowa skala mająca na celu ocenę siły mięśniowej skali procentowej

0 = 0% brak śladu skurczu mięśnia;

1 = 10% ślad skurczu mięśnia bez efektu ruchowego – wyczuwany opuszkami palców lub nawet zobaczyć jeżeli leży powierzchownie.

2 = 25% ruch w pełnym zakresie w odciążeniu – wykonywanie w środowisku odciążeniowym, eliminacja ciężaru części ciała, którą dany mięsień porusza. W podwieszeniu bądź na gładkiej powierzchni.

3 = 50% ruch w pełnym zakresie z pokonaniem ciężaru kończyny lub danej części ciała – dana osoba jest w stanie samodzielnie wykonać ruch w pełnym zakresie.

4 = 75% mięsień wykonuje ruch jak poprzednio pokonując niewielki opór – opór stosuje terapeuta czyli pacjent pokonuje opór ciężaru kończyny, a także siły, która została na nim dawkowana.

5 = 100% siła mięśniowa normalna – pełna sprawność ruchowa, np.: osoba jest w stanie sama usiąść na skraju łóżka, wstać z pozycji siedzącej, dreptać w miejscu, iść na krótki spacer.

W praktyce dochodzi do używania znaków + lub – gdzie zakres oznacza wartości cząstkowe.

5. Zakres ruchomości dla poszczególnych stawów

Zakres SFTR, gdzie odróżniany jest zakres ruchowy dla poszczególnych stawów -stopień: zgięcia i wyprostu; przywiedzenia i odwiedzenia; supinacji i pronacji.

6. Systematyka wykonywanych poszczególnych ćwiczeń

Charakter ćwiczeń biernych

Ćwiczenia bierne – w których terapeuta wykonuje ruch dla danego stawu natomiast pacjent nie robi nic lub po prostu jest nieświadomy, najważniejsze w tym aby był rozluźniony. Ma to na celu zachowanie zakresu ruchowego, przeciwdziała przykurczom, zapobiega odleżyną, ułatwia krążenie krwi i chłonki, a także zachowuje pamięć ruchową i czucie proprioreceptywne.

Ćwiczenia bierne CPM - Continuous Passive Motion – ciągły bierny ruch – z wykorzystaniem specjalnego urządzenia.

Ćwiczenia bierne rozciągające (redresyjne) – podobnie jak powyżej tylko w tym przypadku u osoby występują przykurcze -czyli ograniczenie zakresu ruchomości w danym stawie. Ćwiczenia mają na celu zwiększenie zakresu danego stawu i przeciwdziałanie przykurczom. Zastosowuje je terapeuta przy odpowiednio dawkowanej sile oddziaływającej na dany staw.

Ćwiczenia czynno-bierne – terapeuta wykonuje bierne zgięcie, a pacjent wykonuje czynny wyprost, ma na celu zachowanie zakresu ruchomości dla danego stawu, a także poprzez czynny ruch samodzielne przygotowanie pacjenta do wykonywanego ruchu.

Wskazania:

- niedowłady i porażenia mięśniowe o charakterze wiotkim bądź spastycznym,

- długotrwałe unieruchomienie,

- zabiegi pooperacyjne,

- choroby układu krążenia w którym nie wskazane jest jeszcze wykonywanie samodzielnych ćwiczeń przez pacjenta.

Przeciwwskazania:

- ostry stan zapalny stawów, mięśni, żył

- gorączka,

- świeże stany pooperacyjne przed zdjęciem szwów,

- świeże stany pourazowe,

Dodatkowe przeciwwskazania dla ćwiczeń redresyjnych (rozciągających):

- ograniczenie ruchomości dla stawu łokciowego powstałego na skutek złamania w jego obrębie

- odwapnienie kości, a także zmiany morfologiczne kości.

Systematyka wykonywania ćwiczeń biernych

Jak prawidłowo zrozumień ćwiczenia, które mają być wykonywane.

W pozycji leżącej jako osoba zdrowa wykonaj ruch dla danego stawu sprawdź jakie masz możliwości ruchowe. Dla kończyn górnych i kończyn dolnych. To właśnie te ruchy dana osoba będzie miała wykonać. Użyj wyobraźni… U osoby, która jest nieświadoma wykonuje się ćwiczenia bierne. U osoby świadomej wyjaśnia się to co ma robić i co mamy z nią robić. Wiadomo trzeba także pacjenta odpowiednio uchwycić zapraszam do literatury, filmików czy poprosić jeszcze raz wykładowcę...

Najważniejsze jest przywrócenie zakresu i siły mięśniowej dla kończyn górnych, a także to jaka pacjenta ręka jest dominująca. Dzięki temu z czasem osoba będzie samodzielnie mogła napić się czy przewrócić kartkę od książki itp.

Przywracając siłę i zakres dla kkg, ta osoba sama sobie może pomóc i być w jakimś stopniu niezależna. To działa motywująco na daną osobę bo widzi pozytywne skutki terapii. Najważniejsze aby osoba nie porównywała się z innymi pacjentami i skupiła się na realizacji swoich celów. Ponieważ porównując się z innymi osoba może zareagować na dwa sposoby.

1.Może to zachęcić do do dalszych ćwiczeń – przy zaprezentowaniu całej historii co ta dana osoba musiała przejść aby osiągnąć pozytywne rezultaty.

2.Zniechęcić do dalszych ćwiczeń, że nie da sobie rady, nie zasługuje, nie jest warta, on lub ona jest lepszy(a) on lub ona jest w innej sytuacji itp. zawsze znajdzie się wymówka…

Należy pamiętać, że każdy człowiek jest inny, a za razem taki sam jak inni. Tu chodzi o to, że każdy ma swoją ścieżkę czy to w życiu ogólnym czy to w trakcie rehabilitacji. Dlatego też bardzo ważne jest skupienie się na pośrednich celach, które pomagają osiągnąć główny cel.

Bardzo pomocne jest objaśnienie pacjentowi tego co ma wykonać tak aby na poziomie mentalnym zrozumiał to co on robi i po co to robi. Dochodzi tu do tego, że terapeuta staje się trenerem personalnym danej osoby.

Bardzo pomocne są tu także techniki wizualizacje, które przywrócą pamięć i możliwość osiągnięcia danego celu. Ponieważ często osoba, która medycznie jest w stanie osiągnąć dany cel, na poziomie psychicznym jest całkowicie odwrotnie. Dochodzi do tego, że układ psycho-somatyczny reaguje jak reaguje i dana osoba nie jest w stanie osiągnąć pozytywnych rezultatów rehabilitacyjnych.

Po więcej informacji zapraszam do książek:

Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych – Prof. dr hab. med. Adam Rosławski i Prof. dr hab. Tadeusz Skolimowski

Leczenie ruchem - Badanie narządu ruchu w rehabilitacji- J. Z. Kilar, P. Lizis