Termo co? Leczenie termosem?! Nie to "Termoterapia" dla niewtajemniczonych

I. Ciepłolecznictwo

1. Działanie ciepła

2. Wskazania

3. Przeciwwskazania

4. Rodzaje zabiegów

Niespecjalistyczne
Specjalistyczne

II. Zimnolecznictwo

1. Działanie ciepła

2. Wskazania

3. Przeciwwskazania

4. Rodzaje zabiegów

Niespecjalistyczne
Specjalistyczne

Termoterapia jest to dział fizykoterapii w której wykorzystujemy wpływ ciepłolecznictwa i zimnolecznictwa mając na celu przyśpieszenie procesów leczenia. Rozróżniamy różne rodzaje zabiegów, które możemy zastosować pod kierunkiem lekarza, fizjoterapeuty, a także jeżeli posiadamy odpowiednią wiedzę, można zastosować jego niespecjalistyczne formy. Bardzo ważne jest zrozumienie prostych praw, które możemy wykorzystać dla osiągnięcia odpowiednich dla nas korzyści. Chciałbym tu także nadmienić, że te zabiegi mają na celu pomóc, jednak jeżeli wymaga tego sytuacja polecam bardziej rozwinięte zabiegi z zastosowaniem sauny, hydroterapii z użyciem specjalistycznych natrysków, masaży wodnych, a także krioterapii czy użycia kriokomory. Jeżeli uważasz, że dany problem nie da się rozwiązać, polecam zaciągnąć porady specjalistów.

I. Ciepłolecznictwo

Każdy z nas uwielbia kąpiele w ciepłej, a nawet gorącej wodzie. Dlatego uwielbiamy lato. Kochamy się zanurzać w wannie pełnej gorącej wody, a może także gorący prysznic po ciężkim dniu pracy? To wszyscy znają i uwielbiają. Jednak czy kiedykolwiek zastanawiałeś się jaki ma wpływ ciepło na nasz organizm?

Chciałbym tu nadmienić pokrótce o pewnych dwóch bardzo ważnych zagadnieniach. Byli sobie dwaj panowie którzy zajmowali się badaniem tego zjawiska. Sformułowali oni dwa prawa nazwane ich imieniem:

1. Prawo van't Hoffa, które sformułował Jacobus Henricus van 't Hoff, Jr. z pochodzenia holender, którego pasją była chemia w której został pierwszym zwycięzcą Nagrody Nobla w tejże dziedzinie.
   To prawo mówi nam o tym, że wzrost temperatury o 1 stopień Celsjusza powoduje zwiększenie przemiany materii o 17%, czyli dochodzi do zwiększenia zużycia tlenu, a także związanego z tym przyśpieszenia przemiany materii, głównie węglowodanowej i tłuszczowej.
   Enzymy działają skuteczniej przy wyższej temperaturze ale nie mogą przekroczyć 40 °C gdzie dochodzi do denaturacji białek.
2. Prawo Dastre'a-Morata które sformułowali Jean-Pierre Morat i Albertem Dastre obaj fizjologowie. W badaniach dostrzegli reakcję fizjologiczną organizmu w której „światło naczyń krwionośnych narządów wewnętrznych zachowuje się antagonistycznie w stosunku do światła naczyń skóry” pod wpływem zimna naczynia znajdujące się w kończynach dolnych lub górnych się zwężają, a przeciwnie - wewnętrzne naczynia się poszerzają ( w klatce piersiowej i jamie brzusznej). Tu przykład w którym w zimnie nasz mózg jest bardziej ukrwiony i lepiej działa nasza uwaga. Natomiast w gorącu naczynia wewnętrzne się zwężają i naczynia w kończynach dolnych i górnych się poszerzają aby oddać nadwyżkę ciepła w formie potu i zbędnych substancji przemiany materii. Dlatego tak czasem czujemy się otępiali w upalne dni... Ogólnie wszyscy powinni pamiętać aby w takie dni uzupełniać dużo płynów.

1. Działanie ciepła

Rozróżniamy dwa rodzaje działania

• ogólny czyli na cały organizm
• miejscowy czyli na wybrany obszar

Wpływ ogólny:

- zwiększenie przemiany materii i pobudzenie do krążenia,

- działanie przeciw zapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe,

- nasila działanie niektórych zastosowanych leków.

Wpływ miejscowy:

- lepsze ukrwienie i co za tym idzie odżywienie tkanek,

- przeciwbólowe w dolegliwościach spowodowanych wzmożonym napięciem mięśni, przetrenowaniem, wystąpieniem zakwasów,

- przykurcze, mając na celu poprawę rozciągliwości kolagenowej tkanki łącznej,

- przeciwzapalne. Tu należy uważać na rodzaj stanu zapalnego. Dlatego w w zapaleniu wysiękowym jest to taki rodzaj gromadzenia się płynów w danym miejscu i w ostrym stanie zapalnym stosować jedynie zimno!

- resorpcji czyli w procesie wchłaniania w naciekach zapalnych lub pourazowych, krwiakach – tylko nie w pierwszym okresie po urazie

Niepożądane działania to takie jak:

- poprawia ukrwienie utajonych infekcji i zapaleń,

- uaktywniając enzymy odpowiadające za destrukcje chrząstek stawowych kolagenoz,

- przepuszczalność ścian naczyń jest zwiększona powodując obrzęki i krwawienia,

- powoduje zakłócenia w czynnościach serca i krążenia.

2. Wskazania:

- wzmożone napięcie mięśni,

- przykurcze,

- zakwasy,

- po stłuczeniach i urazach tkanek miękkich (po ustaniu ostrego stanu zapalnego),

- stany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów,

- choroby stawów,

- blizny

- zrosty pooperacyjne,

- zmiany reumatyczne,

- przewlekłe stany zapalne.

3. Przeciwwskazania:

- ostre i podostre stany zapalne, zaostrzenia w przebiegu przewlekłych chorób np. artroz, świeże wypadnięcie dysku, obrzęki, krwawienia, nowotwory, zaburzenia krążenia obwodowego, zakrzepy, stany po zakrzepowych zapaleniach żył, ciężkie choroby serca i krążenia,

- stany po świeżych urazach,

- u niemowląt,

- w miażdżycy tętnic,

- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

- duże nadciśnienie,

- zaburzenia czucia,

- zabiegi z sauny nie należy 24h przed ważnymi zawodami lub bezpośrednim treningiem, a także po - ze względu na odwodnienie organizmu; miesiączka u kobiet; gorączka.

4. Rodzaje zabiegów

Mające charakter ogólny wpływające na cały ustrój

Niespecjalistyczne np.

- gorący prysznic,

- kąpiel w gorącej wannie,

- wanna z hydromasażem,

- sauna domowa,

Specjalistyczne:

- hydroterapia - polegająca na zewnętrznym stosowaniu wody o różnych postaciach: ciekłej, stałej lub gazowej przy użyciu odpowiedniej temperatury i ciśnienia wody

- balneoterapia – dział fizjoterapii zajmującej się szerokim zastosowaniem wody w różnych temperaturach

- łaźnia sucha szafkowa – specjalna szafka drewniana, w której znajduje się pacjent, natomiast głowa pozostaje na zewnątrz,

- nagrzewanie gorącym piaskiem. Przykładanie woreczka z grubym piaskiem po uprzednim podgrzaniu do temp. 40 – 46 °C Natomiast całkowite kąpiele piaskowe wykonuje się w drewnianych wannach lub ze sztucznego tworzywa, które wypełnione są suchym piaskiem podgrzanym do temp. 40 – 45 ° C; w kąpieli piaskowej chory siedzi w wannie zasypany do wysokości łuków żebrowych;

- łaźnia sucha rzymska – specjalne przystosowane pomieszczenie, w którym powietrze ogrzewa się do temp. 40 -60 ° C za pomocą piecyków lub grzałek elektrycznych
- sauna - zależnie od temperatury i czasu przebywania w komorze sauny można silniej zaakcentować albo przegrzanie albo trening termoregulacyjny; zasadą każdego treningu jest powtarzanie reakcji ze stopniowaniem intensywności, dlatego powinno się przeprowadzać serię zabiegów. Ważne aby stosować 1 h od ostatniego posiłku. Metodyka nagrzewania składająca się z 2 faz to 5-15 minut nagrzewanie a potem ochładzanie. Minimalna długość zabiegu to 10-25 minut,
- masaż rozgrzanymi kamieniami,

O charakterze miejscowym

Niespecjalistyczne

- termoforem - gumowy worek napełniony gorącą wodą (2/3 objętości); na okolice ciała, którą zamierza się ogrzać, należy najpierw nałożyć suchy ręcznik a następnie termofor; nakryć wełnianą tkaniną, by zapobiec szybkiemu ochłodzeniu,

- parafina nagrzana w gorącej wodzie zastosowanie jak wyżej,

- poduszka elektryczna,

Specjalistyczne

- promieniowanie IR nagrzewanie za pomocą lampy, która w Polsce potocznie nazywana soluksem, stosowane promieniowanie z zakresu długości fali 770 do 1500 nm

- ultradźwięki – działanie cieplne, mechaniczne i chemiczne.

II. Zimnolecznictwo

1. Działanie zimna

Dzielimy na 2 fazy mający charakter ogólny lub miejscowy:

I faza następująca przy zastosowaniu zimna

II faza występująca po wykonanym zabiegu

I faza związane jest ze zwężeniem się naczyń, czyli zmniejszoną przemianą materii, zmniejszeniem ostrego stanu zapalnego, zmniejszeniem obrzęku, gorsze zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze, występuje zwiększenie napięcia mięśniowego, a także jeżeli znajdujemy się np. w zimnym środowisku wystąpienie gęsiej skórki związanej z wywołaniem napięcia mając na celu zwiększenie temperatury ciała, reakcja obronna organizmu. Zmniejszenie bólu np. mającego charakter miejscowy dzięki zmniejszeniu pobudliwości nerwów i szybkości przewodzenia przez nie impulsów nerwowych.

II faza naczynia ulegają rozszerzeniu, następuje lepsze ukrwienie, a co za tym idzie odżywienie tkanek, dotlenienie, zmniejszanie napięcia, zmniejszenie lub zniesienie bólu.

Fizjologiczne następstwa

- zmniejszanie oddechów,

- zwolnienie tętna,

- zwiększanie przemiany materii głównie węglowodanów i tłuszczów,

- przekrwienie po zabiegu,

- szybsza rekonwalescencja

- zmniejszenie pobudliwości nerwowej,

- blokowanie przepływu impulsów bólowych w rdzeniu kręgowym, te najsilniejsze nie docierają do kory mózgowej,

- pobudzenie „endogennego układu opioidowego” o charakterze przeciwbólowym,

- o charakterze ogólnym dochodzi do powiększenia wewnętrznych naczyń co wpływa na lepsze - ukrwieniu mózgu czyli poprawia funkcje umysłowe – psychiczne, likwiduje zmęczenie, zwiększona potrzeba ruchu, ustąpienie klinicznych zespołów depresyjnych,

- wzrost odporności dzięki zwiększeniu limfocytów,

- działanie przeciwzapalne,

- przy oziębieniu skóra przybiera kolor czerwony, przy dalszym oziębieniu następuje sinica

2. Wskazania:

- ostre stany zapalne,

- urazy stawów i tkanek miękkich do 5 dniu po,

- obrzęki,

- oparzenia,

- odnowa zmęczonych mięśni,

- nerwobóle nerwów obwodowych na wychodzący nerw np. rwa kulszowa ale tylko w odpowiednim ułożeniu ciała, aby nie powiększyć następstw,

- wzmożone napięcia mięśniowe,

- zakrzepowe zapalenie żył w okresie początkowym

- obrzęki limfatyczne

- łuszczyca

- dna moczanowa

- dyskopatia,

- zzsk – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

- rzs – reumatoidalne zapalenie stawów

- choroby zwyrodnieniowe stawów,

- niedowłady spastyczne (nadmierne napięcie mięśni - hipertrofia mięśni)

3. Przeciwwskazania:

- zespół Sudecka,

- żylaki podudzia

- cukrzyca

- częstoskurcz napadowy

- metal w tkankach głębokich

- choroba Reynauda

- zmiany skórne po promieniowe

- zapalenie miedniczek nerkowych

- odmrożenia

4. Rodzaje zabiegów

Mające charakter ogólny wpływające na cały ustrój

Niespecjalistyczne np.

- zimne kąpiele w wannie,

- zimny prysznic,

- kąpiele w śniegu,

- kąpiele w zimnym morzu, grupa zwana „Morsami”

Specjalistyczne

- kriokomora gdzie cały człowiek wchodzi do specjalistycznej komory w której temperatura dochodzi do minus - 120 ° C

Charakter miejscowy

Niespecjalistyczne

- okłady z kostek lodu, mrożonek itp.

- schłodzonymi ręcznikami z lodówki,

- woreczkami silikonowymi,

- masaż kostką lodu,

- aerozole oziębiające,

- jednorazowe kompresy chłodzące zawierające substancję, która po zmieszaniu wywołuje reakcję endotermiczną; reakcję taką zapoczątkowuje np. uderzenie dłonią w woreczek.

Specjalistyczne

- krioterapia od 0°C do minus 130°C z zastosowaniem ciekłego azotu jest to jego temperatura parowania.